Ψυχή: Στην Αγία Γραφή έχουμε πολλά χωρία που μας βεβαιώνουν ότι οι ψυχές ζούν μετά θάνατο·
1) Στην Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται ότι «ο ‘Αβραάμ απέθανε και προσετέθη τω λαώ αυτού» (Γεν. 25, 4), δηλαδή στους δίκαιους προγόνους του.
Ο προφήτης ‘Ηλίας ανέστησε τον υιό της χήρας στα Σαρεπτά. Προσευχήθηκε στον Θεό και είπε· «Κύριε, ο Θεός, επιστραφήτω δη η ψυχή του παιδαρίου τούτου εις αυτόν» (Γ´ Βασ. 17, 21-23). Και πραγματικά, μετά την προσευχή, επέστρεψε η ψυχή του παιδιού στο σώμα του και έζησε πολλά χρόνια.
Ο τετραήμερος Λάζαρος, η θυγατέρα του ‘Ιαείρου, ο γιός της χήρας της Ναίν, όλων αυτών οι ψυχές επέστρεψαν στα αντίστοιχα σώματά τους με τον λόγο του Χριστού.
Ο ῎Ιδιος ο Κύριος είπε στον ληστή· «Σήμερον μετ’ εμού έση εν τω Παραδείσω» (Λουκ. 23, 43). Αλλά ο ληστής βρισκόταν στο τέλος της επίγειας ζωής του. ‘Επομένως αφού το σταυρωμένο του σώμα σε λίγο θα πέθαινε, η ψυχή του Ληστή ήταν εκείνη που θα βρισκόταν με τον Κύριο στον Παράδεισο.
Και ο απόστολος Παύλος, ο οποίος επιθυμούσε διακαώς «αναλύσαι και συν Χριστώ είναι» (Φιλιπ. 1, 23), δηλαδή είχε πόθο να εκδημήσει απ’ αυτή τη ζωή και να ζει με τον Χριστό στη Βασιλεία Του, μας πιστοποεί ότι οι ψυχές ζούν μετά τον θάνατο. Γιατί αν οι ψυχές δεν συνέχιζαν να ζούν, δεν θα είχε τόση μεγάλη επιθυμία και ο θεόπνευστος Απόστολος να φύγει απ’ αυτή τη γήινη ζωή και να βρεθεί στην ουράνια.
Αλλά και η αποκαλυπτική οπτασία του αγίου ‘Ιωάννου του ευαγγελιστή, που αναφέρεται στο βιβλίο της ‘Αποκαλύψεως, δείχνει την ύπαρξη και την αναμονή των ψυχών, των σφαγμένων για τον λόγο του Θεού και για τη μαρτυρία που έδωσαν για το Αρνίο. «Και κραύγασαν με μεγάλη φωνή και είπαν· Μέχρι πότε Κύριε, Άγιε και Αληθινέ, δεν θα κάνεις κρίση και δεν θα ζητείς το δίκιο και την τιμωρία, για το αδικοχαμένο αίμα μας από τους κατοίκους της γης; Δόθηκε τότε στον καθένα λευκή στολή, σύμβολο δόξας και μακαριότητας, και τους ελέχθη να αναπαυθούν λίγο χρόνο ακόμη, μέχρι να συμπληρωθεί ο αριθμός των συνδούλων και των αδελφών τους που έμελλαν να θανατωθούν και να μαρτυρήσουν όπως και εκείνοι» (Αποκ. 6, 9-11).
2) Οι Πατέρες της ‘Εκκλησίας μας. ‘Ενδεικτικά θα αναφέρουμε δύο Πατέρες, αν και είναι κοινός τόπος σε κάθε πατερικό κείμενο η μετά θάνατο ζωή της ψυχής.
Ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης στον λόγο του «Περί ψυχής και αναστασεως» μας αναφέρει: «Οι δι’ αρετής τον παρόντα διαπλέοντες βίον, ώσπερ εν ακατακλύστω λιμένι τω αγαθώ κόλπω τας ψυχάς εναρμονίζονται». Το αντίθετο συμβαίνει στους αμαρτωλούς: «’Η των αγαθών στέρησις γίνεται φλοξ την ψυχήν διασμήχουσα».
Οι ψυχές δηλαδή κατά τον άγιο Γρηγόριο Νύσσης, όχι μόνο ζούν μετά τον θάνατο, αλλά, όσες είχαν ενδυθεί την αρετή, καταφεύγουν στον αγαθό κόλπο του Αβραάμ, ενώ των αμαρτωλών οι ψυχές, λόγω του ότι δεν έχουν το φωτεινό ένδυμα των αρετών, η έλλειψη αυτή γίνεται φλόγα που τις κατατρώγει.
Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς επίσης, σε ερώτηση που του απηύθυναν σχετικά με το που βρίσκονται τα πνεύματα, οι ψυχές, των απ’ αιώνος Αγίων, δίνει την εξής απάντηση: «Ουκ εν τω υπερουρανίω φωτί μετά των αγγέλων της αυτής εισιν απολαύοντα φωτοχυσίας;».
Οπότε και ο μεγάλος θεολόγος του 14ου αιώνα, ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς, μας βεβαιώνει για την ύπαρξη της ψυχής των Αγίων μετά το θάνατό τους και μάλιστα μας δίνει και στοιχεία για την κατάστασή τους. Βρίσκονται, λέει, μέσα στο υπερουράνιο φως μαζί με τους Αγγέλους και μετέχουν και απολαμβάνουν την ίδια με αυτούς φωτοχυσία.
Η ψυχή λοιπόν συνεχίζει να έχει δική της υπόσταση και ύπαρξη μετά τον χωρισμό της από το σώμα. Διότι τίποτε δεν εμποδίζει την ψυχή να ζει και να υπάρχει και να προγεύεται τη μακαριότητα της βασιλείας του Θεού. Ο άγιος Μάρκος ο Ευγενικός μας λέει πως η μακαριότητα αυτή, είτε την ονομάσουμε θεωρία, είτε μετοχή, είτε κοινωνία Θεού, είτε Βασιλεία, «ατελής εστι πάσα και ελλιπής ως προς εκείνην την ελπιζομένην κατάστασιν», διότι οι ψυχές προσδοκούν την ανάστασιν, ώστε να λάβουν και τα σώματά τους, για να δοξασθούν τελείως και να μετάσχουν στην άκτιστη Χάρη του Θεού.
Απόσπασμα από το βιβλίο, Θάνατος, ανάσταση και αιώνια ζωή, εκδ. «Ετοιμασία», Ι. Μ. Τιμίου Προδρόμου Καρέα.
